کتاب راهنمای آموزش آرام‌سازی روانی

کتاب راهنمای آموزش آرام‌سازی روانی (به انگلیسی: Progressive relaxation training: a guidebook for helping professionals) نوشته داگلاس برنشتاین و تامس بور کووک می‌باشد که توسط دکتر علی صاحبی ترجمه و توسط انتشارات سایه سخن منتشر شده است.

ترجمه کتاب راهنمای آموزش آرام‌سازی روانی نخستین بار توسط دانشگاه فردوس مشهد منتشر شد.

هدف اصلی از انتشار کتاب در آن زمان در دسترس قرار دادن منبع معتبر آموزش فنون آرام‌سازی برای دانشجویان کارشناسی ارشد روانشناسی بالینی بود.

این کتاب متنی کلاسیک درزمینه آموزش آرام‌سازی روانی است. در واقع برنستین و بور کووک به عنوان پیشگامان مطالعه و تحقیق در زمینه تنش، استرس و اضطراب هستند.

آن‌ها با فراهم آوردن کتاب راهنمای آموزش آرام‌سازی روانی خواسته‌اند پراکندگی و گاه اعمال سلیقه‌های شخصی را در به کارگیری روش‌های آرام‌سازی، در پژوهش‌های روان‌شناختی و موارد بالینی کاهش دهند و چارچوبی علمی، موزون و منسجم برای متخصصان فراهم سازند.

زبان این کتاب بسیار ساده است، اما باید به تمامی جزئیات آن دقت کافی نمود. در واقع هر جمله از این کتاب حاوی پیام مهمی برای پژوهشگر و درمانگر است و توجه او را به نکات ظریفی جلب می‌کند که از متن تجارب بالینی و پژوهشی مؤلفان برمی‌آید.

اگرچه مطالعه دقیق و به کارگیری گام‌به‌گام آموزش‌های کتاب راهنمای آموزش آرام‌سازی روانی می‌تواند درمانگر را بر تکنیک مسلط سازد اما همچنان که مؤلفان نیز در قسمت‌های مختلف کتاب تذکر داده‌اند، نه تنها فراگیری این تکنیک، بلکه هیچ تکنیکی هرگز نمی‌تواند جایگزین تفکر، حساسیت و انعطاف‌پذیری که از ویژگی‌های یک درمانگر خوب است، شود.

درمانگری می‌تواند بهترین استفاده را از این کتاب ببرد که شرایط درمانگری را در خود فراهم آورده باشد؛ شرایطی که تمامی نحله‌های روان درمانگری از قبیل شناخت ساختار شخصیت انسان، آگاهی از قوانین حاکم بر رفتار و یادگیری، تسلط و اعتمادبه‌نفس، وقار، خوش‌رویی و شوخ‌طبعی بر آن انگشت گذارده‌اند.

گذشته از جایگاه مهم و اساسی این اثر، شاید یکی دیگر از دلایلی که مترجم را به ترجمه این کتاب ترغیب کرده است، تأکید زیاد مؤلفان بر این نکته مهم است:

آرام‌سازی روانی، دوای هر دردی نیست و هر درمانگری نمی‌تواند به سلیقه خود و به‌دلخواه از تکنیک‌ها استفاده کند یا به صورت خودساخته، روش یا تکنیکی را به کار گیرد.

کتاب راهنمای آموزش آرام‌سازی روانی اگر بتواند فقط به آموزش‌های پراکنده و نابسامان روش‌های آرام‌سازی که به دانشجویان روانشناسی ارائه می‌شود نظم و انسجام ببخشد و چارچوبی دقیق در اختیار آنان قرار دهد و به مدرسان محترم برای هدایت دانشجویان یاری برساند، راه خود را پیدا کرده و به هدف اصلی رسیده است.

با شکل‌گیری و کاربرد طیف وسیعی از تکنیک‌های مبتنی بر مطالعات تجربی، روان‌درمانی نوین در مرز جدیدی قرار گرفته است.

تکنیک‌های قدیمی مورد تجدیدنظر واقع شده و تکنیک‌های جدیدتری که بسیاری از آن‌ها متأثر از نظریات جدید یادگیری هستند، پا به عرصه وجود گذاشته‌اند.

هر دو گروه تکنیک‌های قدیمی و جدید در طرح‌های پژوهشی گروهی به صورت کمی درآمده، اندازه‌گیری و مقایسه شده‌اند.

هدف نخستین کتاب راهنمای آموزش آرام‌سازی روانی، تشریح چگونگی اجرا و تأثیر تکنیک آموزش آرام‌سازی پیش‌رونده بر رفتارهای مختلف، برای درمانگران است.

این کتاب برای آموزش خودآرام‌سازی کاربردی ندارد و مطالب آن به منظور ایجاد مهارت‌های لازم در متخصصان مختلف رشته‌های روانشناسی، روان‌پزشکی، مددکاری اجتماعی و پرستاری برای آموزش آرام‌سازی به بیماران ارائه شده است.

هدف دوم این کتاب، به کارگیری مطالب ارائه شده در پژوهش‌های علمی است. کتاب‌هایی که به روش‌های عینی به کار برده شده در آموزش آرام‌سازی پیش‌رونده را به طور وسیع شرح داده باشند، بسیار اندک‌اند.

در نتیجه بسیاری از پژوهشگران برای استاندارد کردن روش‌های تجربی، دستورالعمل‌های بسیار خلاصه شده می‌سازد. در این‌گونه دستورالعمل‌های مختصر، اغلب جزئیات مربوط به روش‌های آرام‌سازی ناقص ارائه شده یا از عبارات نامناسب استفاده شده است.

به‌گونه‌ای که نتایج به دست آمده از یک مطالعه خاص ممکن است به دلیل نادیده گرفتن این جزئیات، نامفهوم باشد.

از این‌رو امیدواریم آموزش عینی و گام‌به‌گام کتاب راهنمای آموزش آرام‌سازی روانی در زمینه پژوهش نیز بتواند به تحقیقات تجربی معتبر قابل مقایسه در خصوص کاربرد این تکنیک‌ها منجر شود.

مطالعه این کتاب را به شما پیشنهاد می‌کنیم.