کتاب دعوت به مسئولیت‌پذیری

کتاب دعوت به مسئولیت‌پذیری نوشته دکتر علی صاحبی و دکتر عاطفه سلطانی فر می‌باشد که توسط انتشارات سایه سخن منتشر شده است.

هدف کتاب دعوت به مسئولیت‌پذیری فراهم آوردن یک راهنمای عملی گام‌به‌گام روش مشاوره بر اساس تئوری انتخاب و واقعیت درمانی است.

اطلاعات به‌گونه‌ای آمده است که خواننده بتواند آن را در فرایند درمانی خود به‌سادگی به کار ببرد. این کتاب نه تنها برای مشاوران و روان شناسان و روان‌پزشکان و متخصصان بهداشت و سلامت روانی مفید است، بلکه برای والدین، معلمان، مدیران و تمام کسانی که خواهان رابطه رضایتمندی با اطرافیان و عزیزان خود هستند، سودمند خواهد بود.

تئوری زیربنایی واقعیت درمانی، یعنی تئوری انتخاب، بر یک فرضیه بسیار ساده استوار است: «ما در هرلحظه و در هر موقعیتی رفتارهای خود را انتخاب می‌کنیم تا نیازهای درونی خود را ارضا کنیم.»

البته این عبارت کلاسیک، فلسفه درمان و روش‌های تربیتی کنونی را به وادی جدیدی می‌کشاند و دریچه نوینی به رفتار آدمی می‌گشاید.

ما مدام می‌شنویم که افراد میگویند نمی‌خواهند دیگران را کنترل کنند و تغییر رفتار دیگران غیرممکن است. ولی همان افراد رفتارهای فرزندان، دانش آموزان، کارکنان و همسران خود را با پاداش‌های بیرونی تشویق یا تنبیه می‌کنند.

تئوری انتخاب نظریه زیربنایی چگونگی عملکرد مغز و انگیزش انسان، روانشناسی کنترل بیرونی را که به انحنای مختلف و به‌صورت آشکار و پنهان خودنمایی می‌کند و در زمینه‌های مختلفی که برای کمک به افراد برای دستیابی به سطوح بالای رضایتمندی و خشنودی از زندگی نقش مهمی ایفا می‌کند، به چالش می‌کشد و زیر سؤال می‌برد.

در کتاب دعوت به مسئولیت‌پذیری فرایند دعوت به مسئولیت‌پذیری در چارچوب WDEP گام‌به‌گام و با مثال‌های متعدد توضیح داده شده است.

از آنجایی که واقعیت درمانی فراسوی این چهار پرسشِ:

1. چه می‌خواهی؟
2. الان برای رسیدن به آنچه می‌کنی؟
3. آیا کاری که می‌کنی مؤثر است؟
4. چه کار دیگری می‌توانی انجام دهی و برنامه‌ات چیست؟

است، بنابراین تمامی مؤلفه‌ها و مفاهیم تئوری انتخاب از جمله نیازها و خواسته‌ها، ادراک و دنیای دریافتی، مکان مقایسه و رفتار کلی و شیوه‌های سنجش و ارزیابی آن‌ها به‌طور مبسوط موردبحث و بررسی قرارگرفته و شیوه اجرای آن گام‌به‌گام توضیح داده شده است، به گونه‌ای که خواننده بتواند آن را اجرا نماید.

علاوه بر این مفاهیم دو نمونه عملی از کاربست تئوری انتخاب در مشاوره و در کار با مراجع، با جزییات تمام آورده شده است.

از آنجایی که یکی از جنبه‌های مثبت واقعیت درمانی کار با مراجعین مقاوم و غیر داوطلب است، یک فصل کامل به این موضوع پرداخته شده است و قالب‌بندی مجدد و استفاده از پارادوکس در این گستره توضیح داده شده است.

در پایان از گنجینه ادبیات فارسی، تمثیلاتی که مفاهیم تئوری انتخاب را به‌گونه‌ای روشن بازمی‌تاباند، نمونه‌هایی ذکر شده است.

استفاده از این تمثیل‌ها در فرایند کار با مراجع و آموزش مفاهیم تئوری انتخاب می‌تواند بسیار سودمند باشد. هدف اصلی در کتاب دعوت به مسئولیت‌پذیری فراهم ساختن یک راهنمای عملی برای کاربران تئوری انتخاب و واقعیت درمانی است.

از خوانندگان محترم دعوت می‌شود ایده‌های مطرح‌شده در این کتاب را با نگاه آزمایشی بنگرند. ابتدا آن را در زندگی و کار خود بیازمایند، اگر در زندگی و کارشان مفید و سودمند و قابل‌قبول بود، آنگاه آن را با مراجعان، دانش آموزان، کارکنان یا همسر خود نیز به کار گیرند.

اگر آموزه‌های این کتاب برای خود شما سودمند و مؤثر بود، آن را روی دیگران اعمال کنید. ما تقریباً مطمئن هستیم که وقتی افراد استفاده از مفاهیم تئوری انتخاب را در زندگی خود آغاز می‌کنند، شاهد تغییرات مثبت بسیاری خواهند بود.

وقتی کتاب دعوت به مسئولیت‌پذیری را مطالعه کردید و مفاهیم و آموزه‌هایش را روی خودتان و دیگران به کار گرفتید، نظرات خود را به نویسندگان منقل کنید.