توضیحات
کتاب راه و رسم پرسشگری سقراطی در رواندرمانی (به انگلیسی: Elements of the Socratic method) نوشته جیمز اوور هلزر می‌باشد که توسط آرزو حسینی به فارسی ترجمه و توسط انتشارات ابن‌سینا منتشر شده است.
کتاب راه و رسم پرسشگری سقراطی در رواندرمانی به یکی از مهم‌ترین مؤلفه‌های رواندرمانی، خاصه درمان‌های شناختی – رفتاری و عناصر آن، به تفصیل می‌شود.
پرسشگری سقراطی در ابتدایی‌ترین حالت، به هفت نوع استفهام تقسیم می‌گردد که در این کتاب با انواع این پرسش‌ها و مثال‌های خوب از هر دسته آشنا می‌شوید.
این کتاب به شما یاد خواهد داد که بسیاری از سؤالات را در قالب جملات انعکاسی، تصریح کننده یا مستقیم مطرح کنید. در کتاب حاضر تفاوت پرسش باز و پرسش سقراطی را خواهید خواند. یاد می‌گیرید چطور پرسش‌ها گاه به شکل مستقیم و آشکار و گاه به شکل غیرمستقیم و ضمنی منجر به تغییر باورها می‌شوند.
یک بخش مهم کار در چارچوب روش سقراطی، استفاده از مهارت‌های مکمل نظیر خلاصه‌سازی، بازخورد و سایر مهارت‌های خرد و کلان در درمان شناختی – رفتاری است. در کتاب راه و رسم پرسشگری سقراطی در رواندرمانی به تلفیق این مهارت‌ها با روش سقراطی نیز پرداخته و مثال‌های کاربرد در این زمینه بیان خواهد شد.
روش سقراطی می‌تواند تکنیک مفیدی در بسیاری از اشکال رواندرمانی باشد. آرون بک و آلبرت الیس، به روش سقراطی به عنوان بخشی از رویکرد شناخت درمانی خود اشاره کرده‌اند.
با این حال، عده قلیلی از نویسندگان، مؤلفه‌های ساختاری یا فرایندی روش سقراطی را با جزئیات کافی شرح داده‌اند. این امر سبب می‌شود که دیگران به سختی بتوانند نحوه استفاده از روش سقراطی را به شیوه‌ای معتبر یاد بگیرند.
مؤلفه‌های اساسی روش سقراطی، پرسشگری نظام‌مند، استدلال استقرایی و تعاریف جهان‌شمول است. پرسشگری نظام‌مند پرکاربردترین مؤلفه است و در این مقاله، آن‌گونه که در جلساتِ رواندرمانی استفاده می‌شود، به تفصیل توضیح داده خواهد شد.
در اصل، شکل سقراطی پرسش از قالب بررسی متقابل پیروی می‌کرد. در سال‌های دور، برای اینکه افراد وادار شوند تا به بی‌اطلاعی خود اعتراف کنند، از سؤالات تکراری استفاده می‌شد و از این‌رو، هنگام تصمیم‌گیری در این باره که کدام باورها صحیح هستند، به جای غرور یا ایمان، بر منطق تکیه می‌شد.
در کتاب راه و رسم پرسشگری سقراطی در رواندرمانی می‌خوانیم:
پرسشگری سقراطی می‌تواند به افراد کمک کند تا ذهن بازتری پیدا نمایند، اما در آن زمان، اغلب منجر به تحقیر علنی می‌شد. با این حال شکل سقراطی پرسش، چنانکه در حال حاضر استفاده می‌گردد، کشف مشارکتی تلقی می‌شود.
اگر به درمان‌جویان، با درایت کمک شود تا حوزه‌هایی که پاسخشان را نمی‌دانند، شناسایی کنند، ممکن است تمایل به یادگیری در آنان، برانگیخته شود. فرایند پرسشگری باید درمان‌جویان را برانگیزاند تا دریابند که چگونه پاسخ‌های مسائلشان را بیابند.
در پرسشگری نظام‌مند، مجموعه درجه‌بندی‌شده‌ای از سؤالات، استفاده می‌شود. هدف از طراحی این سؤالات آن است که تفکر مستقل در درمان‌جویان، تسهیل شود.
سؤالات مستلزم این است که درمانگر و درمان‌جو شرکت همکارانه و فعالی داشته باشند. همچنین، می‌توان مجموعه پیش‌رونده‌ای از سؤالات را به کار برد تا فرایندهای تفکر درمان‌جو شکل بگیرد.
توضیح شکل سؤالات در کتاب راه و رسم پرسشگری سقراطی در رواندرمانی
سؤالات را می‌توان به شکل‌های مختلفی مطرح کرد. بلوم و ساندرز هفت نوع متفاوت از سؤالات را توصیف کرده‌اند:
- حافظه‌ای
- ترجمه‌ای
- تفسیری
- کاربردی
- تحلیلی
- ترکیبی
- ارزیابی
شناخت اشکال سؤالات، مهم است، چرا که شکل سؤال ممکن است اثرگذاری آن را تحت تأثیر قرار دهد. با طرح سؤالات متفاوت، می‌توانیم درمان‌جویان را به طرز فکرهای مختلفی مشغول کنیم.
اشکال مختلف سؤالات که در پایین توضیح داده شده است، از ساده به پیچیده مرتب شده‌اند. با این حال، کاملاً از هم متمایز نیستند، چرا که سؤالات پیچیده مؤلفه‌هایی از سؤالات ساده را دربردارد.
در سؤالات حافظه‌ای، از درمان‌جویان خواسته می‌شود اطلاعات ضروری را به خاطر آورند یا بازشناسی کنند تا به سؤال موردنظر، پاسخ دهند. سؤالات حافظه‌ای معمولاً بر توانایی درمان‌جو در یادآوری وقایع و جزئیات خاص متمرکز است.
سؤالات ترجمه‌ای از درمان‌جویان می‌خواهد اطلاعات یا انگاره‌هایشان را به قالبی متفاوت اما موازی تغییر دهد. با طرح سؤالات ترجمه‌ای می‌توان شکاف‌های موجود در درک درمان‌جو را شناسایی کرد و مطمئن شد که به درک مناسبی نائل آمده است.
سؤالات تفسیری به درمان‌جویان کمک می‌کند تا ارتباط بین وقایع، تعمیم‌ها، تعریف‌ها، ارزش‌ها و مهارت‌ها را شناسایی کنند. درمان‌جویان زمانی که خود ارتباطات را کشف می‌کنند بیشتر از زمانی که صرفاً وجود ارتباطات برایشان توضیح داده می‌شود، می‌آموزند.
در سؤالات کاربردی، از درمان‌جویان خواسته می‌شود اطلاعات یا مهارت‌ها را برای موقعیت مسئله‌ساز خاصی به کار ببرند. این امر مستلزم شناسایی، انتخاب و به کارگیری مهارت‌های مناسب است. سؤالات کاربردی حداقلی از راهنمایی را در خود دارد تا درمان‌جویان وا داشته شوند گام‌های ویژه را شناسایی کنند.
در سؤالات تحلیلی از درمان‌جویان خواسته می‌شود که با فروشکستن مسئله به اجزایش، آن را حل کنند. تمرکز سؤالات تحلیلی بر این است که از فرایندهای تفکر خود، آگاه شوند. مقصود فرایندهایی است که به کار گرفته می‌شوند تا نتایج منطقی حاصل شود.
سؤالات ترکیبی (تلفیقی)، درمان‌جویان را تشویق می‌کنند تا مسائلشان را با استفاده از تفکر خلاق / واگرا حل کنند. درمانگر نباید جواب از پیش طراحی‌شده‌ای در ذهن داشته و انتظار داشته باشد که درمان‌جو همان جواب را بیافریند. به جای آن، سؤالات باید راه‌حل‌های احتمالی مختلفی را پیشنهاد دهند.
در سؤالات ارزیابی، از درمان‌جویان خواسته می‌شود بر طبق معیارهای مشخص شده، قضاوت ارزشی بکنند. این فرایند تصمیم‌گیری، به ترتیب، مستلزم دو بخش است: ۱) شناسایی معیارهای مناسب و ۲) اینکه چقدر احتمال دارد فکر یا رفتار موردنظر، این معیارها را براورده کند.
مطالعه این کتاب را به شما پیشنهاد می‌کنیم.
هنوز بررسی‌ای ثبت نشده است.