توضیحات
کتاب فرمولبندی رفتاری شناختی نوشته دکتر شهربانو قهاری می‌باشد که توسط انتشارات دانژه منتشر شده است.
کتاب حاضر به درمانگر کمک می‌کند تا بیمار را از دریچه بزرگ‌تری ببیند و تصویر بزرگ از بیمار را در اختیار داشته باشد؛ تصویری که گذشته، حال و آینده‌ی بیمار را به لحاظ روان‌شناختی در خود جای داده است.
جای خالی کتابی در زمینه فرمولبندی به زبان فارسی مرا بر آنان داشت تا عزم خود را برای نگارش چنین کتابی جزم کنم. کتاب فرمولبندی رفتاری شناختی به زبان ساده و روان نگارش شده است و می‌تواند راهنمای کار برای همکاران ارجمند روان‌شناس در فرایند تشخیص و درمان باشد.
آشنایی با چگونگی تدوین طرح درمان و برگزاری جلسات با ساختار معمول در رویکرد رفتاری – شناختی از دیگر امتیازات این کتاب است.
فصل اول کتاب حاضر به چگونگی اخذ شرح‌حال روان‌پزشکی اشاره شده است که می‌تواند تکمیل‌کننده اطلاعات دریافتی در مرحله سنجش باشد.
فصل اول کتاب فرمولبندی رفتاری شناختی
شرح‌حال روان‌پزشکی از دو بخش تاریخچه‌ی فردی و معاینه‌ی وضعیت روانی تشکیل می‌شود. معاینه‌ی وضعیت شناختی نیز قسمتی از معاینه‌ی وضعیت روانی است. شرح‌حال روان‌پزشکی دقیق و کامل ما را به تشخیص دقیق اختلالات روان‌پزشکی رهنمون خواهد ساخت.
اطلاعات شخصی:
تاریخچه‌ی فردی با اطلاعات شخصی آغاز می‌شود که شامل نام و نام خانوادگی، سن، تحصیلات، شغل، وضعیت تأهل، نشانی، تلفن ثابت و همراه بیمار و منبع شرح‌حال را در برمی‌گیرد؛ پرسش رهنمودی عبارت است از: لطفاً خودتونو معرفی کنید.
علت مراجعه:
دلایلی است که بیمار به خاطر آن به شما ارجاع شده است. علت مراجعه را معمولاً از همراه بیمار می‌پرسند و پاسخ‌ها به‌اختصار یادداشت می‌شوند. اگر بیمار به‌تنهایی رجوع کرده است، این قسمت خالی می‌ماند.
شکایت عمده:
شکایت عمده را از خود بیمار بپرسید و پاسخ بیمار را کلمه به کلمه یادداشت کنید و مطالب را داخل گیومه قرار دهید.
تاریخچه‌ی بیماری:
به چهار بخش تاریخچه‌ی بیماری فعلی، تاریخچه‌ی روان‌پزشکی قبلی، تاریخچه‌ی بیماری‌های جسمانی و سوءمصرف مواد تقسیم می‌شود.
بیماری فعلی:
برای اخذ تاریخچه‌ی بیماران فعلی، لازم است آخرین اپیزود یا حمله بیماری قید شود، چنانچه اختلال مزمن است و سیر ثابتی داشته است؛ مثلاً بیمار از دو سال پیش تاکنون دچار افسردگی خفیف یا دیس‌تایمیا بوده است، شروع بیماری از دو سال پیش تاکنون در این قسمت درج می‌شود.
اگر بیماری به‌صورت دوره‌ای بوده و سیر آن با فراز و نشیب همراه بوده است بدیهی است آخرین اپیزود یا حمله بیماران در این قسمت ثبت می‌شود.
برای اخذ تاریخچه‌ی بیماری فعلی باید هفت سؤال زیر را از بیمار بپرسید:
- اولین پرسش به سؤال «کِی؟» اختصاص می‌یابد. از بیمار بپرسید از کِی دچار اختلال روان‌پزشکی شده است؟
- بررسی عوامل استرس‌زا
- تدریجی یا ناگهانی بودن شروع اختلال نیز مهم است و باید بررسی شود.
- علائم و نشانه‌ها
- سیر علائم و نشانه‌ها
- تأثیر اختلال بر روی کارکردها
- درمان
در ادامه کتاب فرمولبندی رفتاری شناختی می‌خوانیم:
تاریخچه‌ی روان‌پزشکی قبلی:
اختلالات روان‌پزشکی که بیمار قبلاً به آن مبتلا شده است، باید در تاریخچه‌ی روان‌پزشکی قبلی قید شوند؛ در این قسمت نیز مانند سابقه‌ی بیماری فعلی باید سن شروع، وجود استرسور، علائم و نشانه‌ها و سیر آن شدت اختلال و تأثیر آن بر روی کارکردها و درمان‌های صورت‌گرفته، همگی قید شوند.
تاریخچه‌ی بیماری‌های جسمانی:
از آنجایی که برخی بیماری‌های جسمانی می‌توانند اختلالات روان‌پزشکی ایجاد کنند و یا اختلالات روان‌پزشکی موجود را تشدید کنند، لازم است تاریخچه بیماری‌های جسمانی به‌دقت بررسی شود.
برای اخذ تاریخچه جسمانی لازم است کلیه بیماری‌های جسمانی که فرد تاکنون به آن مبتلا بوده و یا بیماری‌هایی که در حال حاضر از آن رنج می‌برد، قید شود.
تاریخچه‌ی سوءمصرف مواد:
کلیه موادی که بیمار در گذشته مصرف کرده است و یا در حال حاضر مصرف می‌کند و نیز مقدار مصرف و مدت آن برسی می‌شود. به‌علاوه درباره الکل و سیگار نیز پرسش به عمل می‌آید.
علت بررسی تاریخچه‌ی سوءمصرف مواد این است که مواد می‌توانند باعث بروز اختلالات روان‌پزشکی شوند و یا اختلالات روان‌پزشکی موجود را تشدید کنند. برای پرسش بهتر است از سیگار شروع کنید.
تاریخچه‌ی رشدی:
مسائل مربوط به رشد و تحول از قبل از تولد تا ۱۸ سالگی در این قسمت بررسی می‌شود. این قسمت از شرح‌حال بسیار مهم است، زیرا مشکلات رشدی، پویایی‌های خانوادگی، بحران‌های زندگی، روند شکل‌گیری شخصیت، روابط اجتماعی و استرس‌هایی که فرد در زندگی تجربه کرده است، می‌تواند تصویری بهتر از وضعیت بیمار ارائه دهد.
تاریخچه رشدی قسمت‌های زیر را دربرمی‌گیرد:
- تاریخچه قبل و بدو تولد
- تولد تا سه سالگی
- سه تا هفت سالگی
- هفت تا یازده سالگی
- یازده تا هجده سالگی
در پشت کتاب فرمولبندی رفتاری شناختی آمده است:
کارورزی بالینی، هم آموخته‌های نظری دانشجو را صیقل می‌دهد و اعتماد می‌بخشد و هم جواز ورودی است برای درمانگر شدن. مؤلف با توجه به ضرورت و حساسیت کارورزی دانشجویان روان‌شناسی بالینی و براساس تخصص علمی و تجربه عملی در این حوزه، کتاب حاضر را در شش فصل ارائه کرده‌اند.
شرح‌حال روان‌پزشکی، شیوه‌های سنجش و ارزیابی، سنجش طرح‌واره‌ها، فرمولبندی، طرح درمان و ساختار جلسات درمانی، مباحثی است که در کتاب فرمولبندی رفتاری شناختی به تفصیل و با دقت عملی مطرح می‌شود.
هنوز بررسی‌ای ثبت نشده است.