توضیحات
کتاب شناخت و عاطفه نوشته حبیبالله قاسم‌زاده می‌باشد که توسط انتشارات ارجمند منتشر شده است.
کتاب شناخت و عاطفه شامل مجموعه مقالاتی می‌باشد که عمدتاً حاصل برگزاری «شانزدهمین سمینار میان‌دانشگاهی سیستم‌های هوشمند» است.
این سمینار تحت عنوان «شناخت و عاطفه: جنبه‌های بالینی و اجتماعی» و به همت پژوهشکده‌ی سیستم‌های هوشمند مرکز تحقیقات فیزیک نظری و ریاضیات، در سال ۱۳۷۵، تشکیل شد.
سعی شد هیچ‌گونه تغییر محتوایی یا سبکی در مقاله‌ها داده نشود – جز موارد آشکار و بسیار معدودی که بایست به‌هرحال ویراسته شوند.
بی‌تردید بررسی ارتباط چندوجهی و پیچیده‌ی شناخت و عاطفه موضوعی نبود که بتوان در یک سمینار یک‌روزه به همه جوانب آن پرداخت.
هدف این کوشش که نخستین کوشش در این زمینه در ایران به شمار می‌آید – طرح مسئله و کمک به فراهم آمدن شرایط لازم برای همکاری‌های میان‌رشته‌ای، مخصوصاً در دانشجویان و محققان جوان بود.
بسیاری از زمینه‌ها ناگفته، نانوشته و مخصوصاً ناپژوهیده باقی مانده است. موضوع شناخت و عاطفه، موضوعی بسیار گسترده و فرابالنده است و ازجمله مباحثی است که می‌تواند محققان علوم عصب‌پایه و علوم شناخت‌پایه را در رسیدن به یک چارچوب مفهومی، روش‌شناسی و زبان مشترک و قابل درک یاری برساند.
طرح مسئله در کتاب شناخت و عاطفه
در گذشته روان‌شناسان فعالیت‌های روانی را به سه دسته ادراکات، انفعالات و افعال تقسیم می‌کردند و آن‌ها را به ترتیب به قوه‌ی مدرکه یا عاقله، منفعله یا شهویه و فاعله یا اراده نسبت می‌دادند.
اگرچه این نوع تقسیم‌بندیِ مبتنی بر قوای ذهنی چندان اعتباری ندارد، اما می‌توان چنین نظرپردازی کرد که ما در ارتباط متقابل با پدیده‌ها و بر اثر فرایندهایی مانند ادراک، حافظه، تفکر و استدلال، شناخت پیدا می‌کنیم و از این طریق قادر می‌شویم درباره جهان خارج و خویشتن بیندیشیم، تصمیمی بگیریم، مسئله‌ای را حل کنیم و خاطره‌ای را یادآوری نماییم.
در عین حال، همراه با فرایندهای اندیشه، تصمیم‌گیری، حل مسئله و یادآوری، احساس درونی نیز پیدا می‌کنیم. چیزی را خوشایند و چیزی را ناخوشایند می‌یابیم.
وقتی تحسینمان می‌کنند خوشحال می‌شویم و وقتی از ما بد میگویند آزرده‌خاطر می‌شویم. گاه احساس دلتنگی می‌کنیم و گاه احساس شور و شادی. این‌گونه احساس‌ها قابل تجربه را می‌توان هیجان یا عاطفه نامید.
عده‌ای عاطفه را کلی‌تر و با دوام بیشتر تعریف می‌کنند و کلاً احساسات، نگرش‌ها، ارزیابی‌ها و هیجان و خلق را جزو آن می‌دانند. به این ترتیب، هیجان را احساسی نسبتاً شدید و با دوام کمتر می‌دانند.
حالت‌هایی از هیجان که دوام بیشتر و شدت کمتر دارد، خلق نام می‌گیرد. البته در تعریف هیجان و رابطه، اختلاف‌نظرهای زیادی وجود دارد و برحسب نظریه‌های مختلف و برحسب اولویت دادن به یک یا چند جنبه از جنبه‌های فیزیولوژیک، رفتاری، شناختی و احساسی یا درونی، می‌توان تعاریف مختلفی ارائه داد.
نکته‌ای که باید در زمینه‌ی اصطلاح عاطفه در نظر داشت این است که این اصطلاح در اینجا مفهومی علمی است و منظور از آن، اشاره به جنبه‌های مثبت و اخلاقی شخصیت مانند مهر، محبت، انسانیت و عطوفت نیست – اگرچه در همه آن‌ها عاطفه نقش تعیین‌کننده‌ای می‌تواند داشته باشد.
در ادامه کتاب شناخت و عاطفه آمده است:
ما علاوه بر شناخت و عاطفه، دست به عمل نیز می‌زنیم. این همان جنبه‌ی فاعله یا ارادی است. امروزه جدا کردن این سه جنبه، چه در سطح زیست‌شناختی و چه در سطوح روان‌شناختی و اجتماعی – فرهنگی، مورد تأیید دانشمندان نیست و تلاش در این جهت است که نگرشی جامع و وحدت‌گرایانه به کل رفتار و فعالیت روانی اتخاذ شود. این مجموعه نیز خود، گامی است به سوی طرح و بررسی این نوع نگرش در پیوند بین شناخت و عاطفه.
تا جایی که به روان‌شناسی جدید مربوط می‌شود، می‌توان گفت که روان‌شناسی علمی و تجربی با بررسی شناخت آغاز می‌شود. ابتدا شناخت به‌عنوان مفهومی کلی و تجزیه‌ناپذیر، معادل فرایندی مانند اندریافت یا نوعی ادراک، موضوع مطالعه قرار می‌گیرد.
پیاژه از تحول شناخت سخن می‌گوید و روان‌شناسان رفتارگرا از یادگیری، حافظه، مفهوم‌سازی و غیره و روان‌شناسان گشتالت از کیلت ساختار و سازمان‌بندی ادراک.
آنچه تقریباً در همه این رویکردها بارز است، روی آوردن به جنبه‌هایی از شناخت و دوری از هیجان‌ها، عواطف و انگیزش است. البته روان‌شناسانی نیز بودند که از این نوع مفاهیم سخن به میان می‌آوردند؛ اما نظر آنان معمولاً از حد روان‌شناسی عامیانه و یا عقل متعارف، فراتر نمی‌رفت و کم و بیش تابع آن مرحله از روان‌شناسی بود که انسان کلاً به ادراکات، انفعالات و افعال تقسیم می‌شد.
پشت جلد کتاب شناخت و عاطفه
علاوه بر پیشگفتار، مقدمه و طرح مسئله، مقاله‌های زیر در این کتاب عرضه می‌شود:
- نقش عواطف در تصمیم‌گیری خردمندانه (دکتر محمدرضا باطنی)
- ریشه‌های مشترک عقل احساس (دکتر عبدالرحمن نجل رحیم)
- تأثیر عاطفه و هیجان در اختلال‌های شناخت چهره و شناسایی اشخاص (دکتر آذرخش مکری)
- رشد شناختی و عاطفی افراد دوزبانه (دکتر امیلیا نرسیسیانس)
- مسائل پردازش اطلاعات در اضطراب (دکتر اصلان ضرابی)
- رویارویی و پردازش هیجانی (دکتر حبیبالله قاسم‌زاده)
- شناخت و افسردگی (دکتر حبیبالله قاسم‌زاده)
- پردازش طرح‌واره‌ای در فرایند تغیر (دکتر حبیبالله قاسم‌زاده)
- سوگیری حافظه ضمنی و آشکار در بیماران مضطرب و افسرده (دکتر صابر لطفی‌افشار، دکتر حبیبالله قاسم‌زاده، دکتر حسن عشایری، دکتر بیژن گیلانی)
- اثرات پاداش مادی بر عملکرد دانشجویان هنر (دکتر مریم آگیلار – وفایی)
مطالعه‌ی این کتاب را به شما پیشنهاد می‌کنیم.
هنوز بررسی‌ای ثبت نشده است.