کتاب گفتگوی بالینی زبان به مثابه درمان

کتاب گفتگوی بالینی زبان به مثابه درمان (Mastering the clinical conversation language as intervention) نوشته متیو ویلیت، جنیفر ویلیت و استیون هیز می‌باشد که توسط دکتر عیسی حکمتی و دکتر جلیل باباپور به فارسی ترجمه و توسط انتشارات ارجمند منتشر شده است.

کتاب گفتگوی بالینی زبان به مثابه درمان در دو بخش عمده تدوین شده است.

سه فصل نخست، بنیادهای نظری و علمی مربوط به رویکرد بالینی موردنظر ما را ارائه می‌دهد.

فصل اول زبان را به‌عنوان رفتاری اکتسابی معرفی می‌کند که هسته جنبه‌های مختلف روان انسان است و سپس این فصل به بررسی تعامل زبان با دیگر فرایندهای یادگیری رفتاری می‌پردازد. همچنین این فصل رابطه بین RFT و علم رفتار بافتار را توضیح داده و به مزایای مهم این رویکرد برای روان‌درمانگران می‌پردازد.

در فصل دوم، به نقش فرآیندهای زبانی بهنجار در بسیاری از رفتارهای مشکل‌ساز و اختلالات بالینی پرداخته شده است. در این فصل به چگونگی تأثیر فرآیندهای زبانی بر شکل‌گیری و تداوم مشکلات روان‌شناختی و نیز شیوه تشخیص آن‌ها در کار بالینی خواهیم پرداخت.

فصل سوم چارچوبی برای استفاده از اصول RFT در روان‌درمانی فراهم می‌سازد. در این فصل به تعریف اهداف فراگیری می‌پردازیم که به همراه مجموعه‌ای از ابزارهای زبانی جهت دستیابی بدین اهداف بالینی، گفتگوی بالینی را هدایت می‌کنند.

این سه فصل عمدتاً نظری هستند، ولی ما تلاش کرده‌ایم بحث را به‌صورت کاربردی و همراه با مثال‌های عینی برگرفته از زندگی واقعی و کار بالینی پیش ببریم. هر اصلی که در این فصول یاد خواهید گرفت، در فصول بعدی مربوط به ارزیابی و درمان مورد استفاده قرار خواهد گرفت.

فصل چهارم کتاب گفتگوی بالینی زبان به مثابه درمان به کاربرد RFT در ارزیابی روان‌شناختی می‌پردازد. راهبردهای معرفی شده در این فصل به‌صورت گسترده در سنت‌های درمانی مختلف قابل استفاده بوده و هدف آن‌ها ادغام آماج زبانی و مداخلات به منظور تدوین ضابطه‌بندی و طرح درمانی است.

این رویکرد ارزیابی به‌گونه‌ای طراحی شده است که ذاتاً مبتنی بر همکاری و اعتباربخشی درمان‌جو بوده، زمینه‌ای برای رابطه درمانی مستحکم مهیا کرده و اطمینان می‌دهد که درمانگر و درمان‌جو بر روی اهداف توافق شده و نشانگرهای پیشرفت کار کنند.

شش فصل بعدی کتاب به تفصیل به مداخلات بالینی مبتنی بر کاربرد تجربی زبان بر اساس اصول RFT می‌پردازند. پس از معرفی هر اصل، به توضیح هدف آن اصل، اهمیت آن از منظر RFT، ارتباط آن با سنت‌های بالینی رایج و شیوه کاربرد آن از دیدگاه RFT خواهیم پرداخت.

در فصل ۵ به شیوه کاربرد زبان برای فعال‌سازی و شکل‌دهی تغییر رفتار خواهیم پرداخت.

در فصل ۶ شیوه کاربرد روابط نمادین خاص برای ایجاد برداشتی انعطاف‌پذیر از خود را معرفی خواهیم کرد.

فصل ۷ به بررسی شیوه کاربرد زبان در ادغام رفتار درمان‌جو با روابط نمادینی (افکار) می‌پردازد که انگیزه را افزایش داده و از اعمال و فعالیت‌های ارزشمند حمایت می‌کنند.

فصل ۸ شیوه ساخت و ارائه استعاره‌های تجربی نیرومند را نشان می‌دهد که تجربه درمان‌جو را غنی ساخته و احتمال تغییر بالینی را افزایش می‌دهند.

در فصل ۹ به توضیح شیوه کاربرد RFT در کار بالینی رسمی خواهیم پرداخت.

نهایتاً در فصل ۱۰ به کاربرد اصول RFT در رابطه درمانی پرداخته، شیوه‌های افزایش همدلی، شفقت و جسارت برای حضور در زمان حال و تعهد به عمل طبق علایق و ارزش‌های درمان‌جو را توضیح خواهیم داد.

در پایان کتاب گفتگوی بالینی زبان به مثابه درمان، تندآموز کاربرد RFT در روان‌درمانی گنجانده شده است که شما می‌توانید همه مهارت‌های معرفی‌شده در فصل‌های ۴ تا ۷ را با مثال‌های عینی در آنجا مطالعه کنید و همچنین تعاریف کاربردی اصطلاحات نیز در بخش آخر کتاب قرار دارد.

هدف رویکرد کتاب حاضر این است که فارغ از رویکرد درمانی شما، به‌عنوان راهنمای توانمندسازی کار بالینی عمل کند. ما معتقدیم این اصول می‌توانند مداخلات درمانی مربوط به انواع درمان‌های مبتنی بر شواهد را ارتقا بخشند.

بدین ترتیب کتاب حاضر ابزاری شبیه مجموعه راهنمای درمانی نیست. این کتاب آشپزی نیست، بلکه مجموعه‌ای از اصول است که از طریق آن شما می‌توانید بر زبان مورد استفاده خود و درمان‌جو در روان‌درمانی تسلط پیدا کنید.

پیشنهاد ما اخذ و کسب تکنیک‌های جدید نیست؛ همچنین قصد ما ترغیب شما به رها کردن راهبردهای کارآمد قبلی نیست. هدف این است که نشان دهیم اصول RFT می‌تواند شما را به‌عنوان درمانگر قادر به بودن در زمان حال، گوش دادن و مداخله کردن به شیوه آموزش و باورهای علمی خودتان سازد – ولی این کار را با بهره‌گیری از فرآیندهای زبانی انجام دهید که آن را مطلوب‌تر می‌کند. امیدواریم با تسلط بر گفتگوی بالینی، تغییر بیشتری در زندگی درمان‌جویان ایجاد کنید.

زبان و شناخت هسته اصلی آسیب‌شناسی روانی و همچنین روان‌درمانی است. همه روان‌درمانی‌ها، از پویشی تا درمان‌های موج سوم، از طریق زبان و گفتگو تغییراتی در زندگی درمان‌جویان می‌آفرینند و از این رو درمانگر ماهر، درمانگری است که در به‌کارگیری زبان ماهر باشد.

حلقه مفقوده آموزش روان‌درمانی، اصول رفتاری منسجم است که به درمانگران شیوه کاربرد ماهرانه اساسی‌ترین ابزار خود – یعنی زبان – را بیاموزد تا گفتگوی بالینی را به منزلگاه شفا مبدل سازند. رسیدن بدین مقصود از طریق کاربرد نظریه چارچوب‌های ارتباطی (RFT) امکان‌پذیر است.

هدف کتاب حاضر کاربست نظریه چارچوب‌های ارتباطی در روان‌درمانی بوده و روش‌های خلاقانه و جدیدی به روان‌درمانگران برای بهبود مهارت‌های درمانگری ارائه می‌دهد.

از این رو در کتاب حاضر پس از پرداختن مختصر به ماهیت زبان و نقش آن در آسیب‌شناسی و روان‌درمانی، بیشتر فصل‌های کتاب به زبانی ساده و کاربردی و همراه با مثال‌های بالینی بالغ بر ۸۰ مثال از جلسات درمانی به همراه تشریح آن‌ها بر کاربرد زبان در ارزیابی روان‌شناختی، فعال‌سازی و شکل‌دهی تغییر رفتار، کاربرد زبان در زمینه مشکلات مربوط به خود، انگیزش و معنا، شیوه ساخت و کاربست استعاره در درمان، شیوه ساخت تکنیک‌های تجربی و رسمی و نیز کاربرد زبان برای بهبود رابطه درمانی پرداخته‌اند.

مطالعه‌ی این کتاب هم به شما پیشنهاد می‌کنیم.